Bản Nậm Nghiệp năm nay ăn Tết đến ngày mùng 8. Nghe bà con thông báo xong mình hoảng quá. Mới đến ngày mùng 3 ăn Tết cùng bà con đã thấy ngất trên cành quất rồi. Giờ mà ăn Tết 8 ngày thì kinh hoàng quá.
Thấy vậy Kháng A Phênh nói, chưa đâu anh ơi, bà con còn ăn Tết hết rằm mới thôi, những ai không phải đi làm công ty thì vẫn còn chơi và ăn Tết hết rằm.
Từ ngày 1 đến ngày 3, phong tục người Mông đen ở Nậm Nghiệp kiêng khem nhiều thứ, như không ăn rau xanh, không chải đầu gội đầu, không quét nhà vứt rác...hệt như người Kinh cách đây 3 chục năm.
Từ ngày mùng 4 Tết bà con bắt đầu đi chơi các bản Mông khác để chúc Tết bà con họ hàng. Thường, người Mông ở Nậm Nghiệp kết hôn với người Mông ở Trạm Tấu, ở Nậm Khắt (Mù Căng Chải). Bây giờ vẫn còn nhiều người đi bộ qua núi Tà Chì Nhù hơn 2 chục cây số để thăm nhau.
Cái hay trong phong tục ăn Tết của đồng bào Mông Nậm Nghiệp đó là, tất cả mọi người từ già trẻ lớn bé đều xúng xính bộ quần áo truyền thống với những kiềng, những tràng xu bạc kêu xủng xoẻng mỗi khi chuyển động.
Năm nay, bà con Nậm Nghiệp tổ chức nhiều trò chơi như: tu lu (đánh con quay), ném pao, đẩy gậy, múa hát, đá bóng. Mỗi một bộ môn lại dành cho các đối tượng khác nhau.
Chị em thì chơi đẩy gậy, ném pao, anh em chơi đá bóng, tu lu. Ai hứng lên thì cũng chơi tất cả các môn. Trò ném con quay (tu lu) thoạt nhìn tưởng dễ, đến khi chơi thử mới thấy kỹ thuật rất khó.
Cứ đến 8g sáng hàng ngày, tổ Thông tin của bản lại "Alô alô" kêu gọi bà con của 8 tổ chuẩn bị ra sân vận động để cùng nhau tổ chức cuộc vui.
Đây là cái sân chung của bản, nằm ở khoanh đất đẹp nhất, giữa bát ngát núi rừng. Nhưng mà nếu trời có tý gió thì ôi thôi, mặt mũi ai cũng nhem nhuốc như chui từ dưới đất lên. Vì sân bằng đất, không khí lại khô, cho nên có khi cả trăm người cùng chơi trong cơn gió bụi.
Mỗi ngày 1 tổ sẽ phải đứng ra tổ chức các trò chơi, sau đó là mời cả bản đi ăn Tết ở tổ mình. Ban đầu là chơi tu lu, ném pao, hát múa, sau là chơi đẩy gậy, đá bóng. Môn đá bóng thường kết thúc muộn nhất, khoảng 12g trưa mới xong. Xong rồi thì cả bản sẽ cùng nhau đến nơi tổ chức ăn Tết chung của từng tổ một.
Đi ăn Tết ở nhiều nơi, chưa thấy chỗ nào tổ chức ăn Tết chung đông vui như vậy. Đúng là cả làng ăn Tết. Phải tội là nếu ai không biết cách chối thì sẽ phải uống rượu cho bằng say mới thôi. Đây là cái điểm cần rút kinh nghiệm giảm dần.
Ngồi nói chuyện với nhau trong một bữa cỗ, anh Tộng, em Kháng A Phua Phua em Cáng chia sẻ, từ năm sau, bà con Nậm Nghiệp sẽ khôi phục lại một số bộ môn còn đương nhạt nhòa, đó là: hội gầu tào, múa khèn, hát giao duyên, thổi kèn môi, kèn lá...
Nếu bà con bảo tồn được những sinh hoạt văn hoá trong lễ hội như vậy thì chắc chắc đây sẽ là bản Mông tiêu biểu nhất của Ngọc Chiến giữ gìn được các giá trị văn hoá của mình. Và như vậy, có thể tin tưởng rằng, nơi đây xứng đáng là trung tâm của các sinh hoạt văn hoá độc đáo của người Mông Ngọc Chiến. Đó cũng chính là điều khiến du khách khắp nơi bị thu hút mà tìm đến, chứ không phải chỉ vì những cánh rừng hoa Sơn Tra.
