Tháng 3 năm 2025, con đường bê tông đầu tiên nối bản Nậm Nghiệp với trung tâm xã Ngọc Chiến chính thức được hoàn thành. Sự kiện này không chỉ xóa bỏ cách biệt địa lý mà còn mở ra một chương mới cho bản nhỏ nằm sâu giữa núi rừng Tây Bắc – nơi mà trước đó, rất ít người biết đến. Tuy nhiên, điều đáng ghi nhận hơn cả là việc chính người dân nơi đây đã kịp thời nắm bắt cơ hội, dựng nên nền móng vững chắc cho ngành du lịch cộng đồng bản địa.
Lễ hội hoa Sơn Tra: Khởi đầu cho một cuộc thức tỉnh
Trước khi đường được mở, Nậm Nghiệp từng tham gia hai mùa Lễ hội ngắm hoa Sơn Tra, do xã Ngọc Chiến tổ chức. Trong điều kiện giao thông vô cùng khó khăn, hàng ngàn du khách vẫn vượt núi, băng rừng để được tận mắt chiêm ngưỡng rừng hoa nở trắng trời và cảm nhận nét văn hóa đậm bản sắc của người Mông bản địa.
Ông Bùi Tiến Sỹ, nguyên Bí thư Đảng ủy xã Ngọc Chiến giai đoạn trước khi sắp xếp đơn vị hành chính, chia sẻ:
“Chúng tôi xác định ngay từ đầu, nếu chỉ chờ hạ tầng thì sẽ tụt lại rất xa. Lễ hội hoa Sơn Tra chính là cách để Nậm Nghiệp ‘xuất hiện trên bản đồ du lịch’ dù chưa có đường. Và điều tuyệt vời là bà con đã không đứng ngoài, mà tự tin đồng hành ngay từ những bước đầu tiên.”
Hợp tác xã non trẻ – bước đi thần tốc
Tháng 1/2025, giữa mùa hoa mới chớm, Hợp tác xã Nậm Nghẹp chính thức được thành lập, với 12 thành viên đầu tiên – đều là những người con của bản yêu thiên nhiên và khát khao làm du lịch một cách chuyên nghiệp.
Dưới sự hướng dẫn và cùng làm của thuyền trưởng Nguyễn Cao Cường, Chủ tịch HĐQT, chỉ trong vài tuần, HTX đã kịp thời cho ra mắt gần 20 sản phẩm du lịch bản địa phục vụ du khách đến mùa lễ hội hoa: từ tour ngắm hoa, tour trekking, dịch vụ homestay, porter, nhóm nấu ăn, nhóm hướng dẫn viên, nhóm truyền thông...
Ông Thào A Vạng, Giám đốc HTX Nậm Nghiệp, tâm sự: “Chúng tôi không đợi ai đến làm giúp mình. Người bản phải tự làm chủ thì du lịch mới đi đường dài được. Ban đầu có khó khăn lắm, nhưng được xã hỗ trợ, cả bản cùng làm, nên có sản phẩm là mình quảng bá, có khách là phục vụ hết lòng.”
HTX cũng nhanh chóng phối hợp với các nhiếp ảnh gia để tổ chức tour chụp ảnh hoa Sơn Tra – góp phần quảng bá hình ảnh bản làng rộng rãi trên mạng xã hội.
Từ săn cá hồi đến trại hè – những sản phẩm mới không ai ngờ tới
Sau lễ hội, HTX không “ngủ quên trên hoa”, mà chủ động đa dạng hóa sản phẩm. Trong mùa hè 2025, HTX ra mắt hàng loạt tour độc đáo: tour hái đào, tour bắt cá hồi suối lạnh bằng tay, tour hái táo Sơn Tra, và đặc biệt là Trại hè Nghệ thuật Ngọc Chiến cho học sinh vùng xuôi – một mô hình kết hợp giáo dục, nghệ thuật và thiên nhiên lần đầu tiên được tổ chức tại đây.
Du khách Nguyễn Cẩm My, đến từ Hà Nội, chia sẻ sau khi tham gia tour bắt cá hồi ở Nậm Nghiệp:
“Tôi từng đi nhiều nơi, nhưng chưa ở đâu được trực tiếp be bờ, nắn dòng, bắt cá bằng tay giữa dòng suối lạnh trong vắt như pha lê. Bữa trưa bên suối với cá nướng và sashimi tươi rói thật sự là một trải nghiệm hiếm có. Tất cả đều mộc mạc nhưng đầy cảm xúc.”
Người giữ rừng, người mở đường
Phía sau thành công bước đầu của du lịch Nậm Nghiệp là sự đồng thuận, đoàn kết từ người dân – những người hiểu rõ nhất vẻ đẹp của bản làng mình.
Ông Kháng A Sáy, Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng bản Nậm Nghiệp, cho biết:
“Chúng tôi thống nhất với nhau rằng, làm du lịch là để giữ rừng, giữ núi. Không ai được phá rừng, không ai được xả rác. Du khách đến đây, thấy bản sạch, rừng đẹp, thì mới quay lại. Và thế hệ sau mới có cái mà tự hào.”
Từ một bản nghèo, dân cư thưa thớt, nay Nậm Nghiệp đã có đội ngũ porter chuyên nghiệp, nhóm truyền thông năng động, nhóm hậu cần bài bản – tất cả đều được đào tạo từ chính người bản dưới sự giúp đỡ của chính quyền địa phưong, các tổ chức phi chính phủ và du khách.
Nghệ thuật và thiên nhiên hòa quyện
Nhiếp ảnh gia Trần Duyệt, người đã nhiều năm chụp ảnh rừng táo Nậm Nghiệp, xúc động nói:
“Tôi đã đi Mộc Châu, Sa Pa, Hà Giang… nhưng Nậm Nghiệp là một trong những nơi khiến tôi ám ảnh bởi vẻ đẹp nguyên sơ, chưa bị công nghiệp hóa. Cảnh đẹp là một chuyện, nhưng sự chân thành của người dân mới là thứ níu giữ mình lâu dài. Ở đây, tôi không chỉ chụp ảnh, mà cảm giác như được sống chậm lại, kết nối thật sự với thiên nhiên.”
Điểm sáng mới của du lịch cộng đồng Tây Bắc
Từ tháng 9/2025, HTX tiếp tục phát triển các tour trekking chinh phục các đỉnh núi cao, đảm bảo tiêu chuẩn an toàn, có bản đồ chi tiết, nhóm hậu cần chuyên biệt. Mỗi mùa, Nậm Nghiệp lại có thêm một lớp áo mới: mùa xuân có hoa, mùa hè có trái, mùa thu có núi, mùa đông có sương. Và du khách, dù đến vào thời điểm nào, cũng đều được chào đón như những người bạn trở về.
Sự phát triển thần tốc nhưng bền vững của Nậm Nghiệp là một minh chứng sống động cho mô hình “người bản địa làm du lịch” – khi được trao cơ hội và niềm tin, người dân hoàn toàn có thể tự viết nên câu chuyện phát triển cho chính mảnh đất mình gắn bó.
Từ một bản heo hút giữa rừng táo, không đường, không sóng điện thoại, không có tên trên bản đồ du lịch, chỉ trong chưa đầy một năm, Nậm Nghiệp đã vươn lên trở thành một trong những điểm sáng mới của du lịch cộng đồng vùng cao Tây Bắc.
Con đường bê tông mới mở chỉ là điều kiện cần. Chính ý chí tự thân, tình yêu bản làng và tinh thần dấn thân của những người con Nậm Nghiệp mới là điều kiện đủ để tạo nên bước ngoặt.
“Bản không còn lạc hậu nữa. Bản mình giờ có đường, có khách, có hi vọng. Nhưng điều quý nhất là bản mình vẫn là bản mình – thật thà, sạch sẽ và yêu rừng.”
— Ông Kháng A Sáy, trưởng bản, nói như thế – giữa tiếng suối chảy và tiếng gió rừng mát lành.
